BEOGRAD – Izdavačka kuća Booka objavila je roman „Maks, Miša & ofanziva Tet“ norveškog autora Johana Harstada, koji je postao jedno od najcenjenijih dela savremene skandinavske književnosti. Ovaj roman je proglašen knjigom decenije u Norveškoj i prati život Maksa Hansena, koji je s porodicom emigrirao iz Norveške u Ameriku kao tinejdžer. Američka sredina ga istovremeno privlači i odbija, što čini osnovu za njegov unutrašnji sukob.
Maks odrasta između dve kulture, pokušavajući da shvati gde zapravo pripada. Njegov život se menja kada upoznaje Mordekaja, glumca u usponu, i Mišu, umetnicu koja postaje njegova velika ljubav. Ova nova prijateljstva ga vode u alternativni Njujork, dok se istovremeno upušta u potragu za svojim stricem, veteranom Vijetnamskog rata.
Harstad vrsno oslikava putovanje od norveških obala do američkih predgrađa i vijetnamskih šuma, gradeći monumentalno delo koje je istovremeno coming-of-age roman, nežna priča o ljubavi i prijateljstvu, ali i duboka studija o nostalgiji i pripadanju. Roman se bavi kulturnim i političkim previranjima u drugoj polovini 20. veka, a umetnost je prikazana kao oblik otpora.
Jedna od ključnih tema romana je pitanje koliko dugo možeš ostati udaljen od svog doma pre nego što postane prekasno da se vratiš. Ovaj motiv se ponavlja kroz likove koji se bore sa svojim identitetima i mestom u svetu. Harstad se dotiče i taktike vijetnamske gerile, kao i otpora prema ratu, što dodatno obogaćuje narativ.
Norveški Dagbladet opisuje roman kao „epski roman o ljubavi, emigraciji, ratu i umetnosti“, pohvaljujući Harstada za sposobnost da oživi složene teme s lakoćom i originalnošću. Nemački Berliner Zeitung naglašava ambiciju dela, koje obrađuje brojne teme uz bogate reference iz umetnosti, pozorišta, književnosti i filma, čineći to bez greške.
Pisac Miljenko Jergović roman naziva „savršenom džez improvizacijom“ i ističe da „roman koji vam pruža mogućnost da čujete kišu iz riblje perspektive zavređuje dugo i sporo čitanje“. Ova pohvala dodatno oslikava dubinu i složenost Harstadovog dela.
Johan Harstad, rođen 1979. godine, poznat je kao pisac, dramaturg i grafički dizajner. Njegova dela se oslanjaju na ljudske sudbine u savremenom društvu, često s apsurdnim humorom. Njegovi likovi su ranjivi i često se nalaze na rubu društvenih tokova, što stvara jedinstvenu perspektivu.
Harstad je na književnu scenu stupio 2001. godine sa knjigom „Nadalje ćeš samo stariti“, a godinu dana kasnije objavio je zbirku priča „Hitna pomoć“, koja je naišla na odličan prijem. Njegov prvi roman „Buzz Aldrin, hvor ble det av deg i alt milderet?“ (2005) inspirisao je norvešku TV seriju i pozorišne adaptacije u Holandiji, Belgiji i Velikoj Britaniji.
Roman „Maks, Miša & ofanziva Tet“ iz 2015. godine proglašen je knjigom decenije u Norveškoj, a njegov holandski prevod osvojio je „Europese Literatuurprijs“ 2018. godine. Ova priznanja svedoče o njegovoj važnosti na književnoj sceni ne samo u Norveškoj već i šire.
Kroz bogatstvo likova, duboke teme i umetničke reference, Harstad nas poziva na razmišljanje o identitetu, pripadanju i umetnosti kao otporu. Njegova sposobnost da spoji lične sudbine sa širim društvenim kontekstom čini „Maks, Miša & ofanziva Tet“ značajnim delom koje će sigurno ostaviti trag na čitaoce.
