Nakon dvadeset godina krvavog rata, Vijetnam je postao jedna od najnerazvijenijih zemalja na svetu, suočavajući se sa brojnim ekonomskim i društvenim problemima. Danas, pola veka nakon što je potpisan mir, ta ista zemlja postala je jedna od najbrže rastućih ekonomija u svetu, a njen uspeh privlači pažnju međunarodne zajednice. Pitanje „kako je Vijetnam to uspeo“ ostaje intrigantno i daje smernice drugim zemljama na putu ekonomskog razvoja.
Nakon završetka rata 1975. godine, Vijetnamci su se suočili sa ogromnim izazovima. Zemlja je bila opustošena, sa devastiranom infrastrukturom, a svaka proizvodnja bila je gotovo nemoguća. Ekonomski sistem se oslanjao na subvencije za poljoprivredu, uz minimalan pristup modernim tehnologijama, što je dovelo do stagnacije. Embargo Sjedinjenih Američkih Država dodatno je pogoršao situaciju, uzrokujući siromaštvo i hiperinflaciju.
S obzirom na teške uslove, vladari Vijetnama odlučili su da preduzmu drastične reforme poznate kao „Doi Moi“ 1986. godine. Ove reforme su značajno promenile ekonomsku strukturu zemlje, prelazeći sa centralizovanog planiranja na tržišno orijentisanu ekonomiju. U to vreme, BDP po glavi stanovnika iznosio je samo oko 100 dolara, a cilj reformi bio je decentralizacija, podsticanje privatnog sektora i privlačenje stranih investicija.
Reforme su se pokazale kao uspešne, sa BDP-om po glavi stanovnika koji je do 2023. godine dostigao 4.500 dolara. Privatni sektor sada čini oko 60% ukupne ekonomije, a integracija Vijetnama u globalnu trgovinu značajno je doprinela ekonomskom rastu. Ključni trenutak u ovim reformama bio je Zakon o zemljištu iz 1993. godine, koji je omogućio trgovinu pravima na upotrebu zemljišta, čime je znatno povećana poljoprivredna produktivnost.
Vijetnam se transformisao iz jedne od najsiromašnijih zemalja u brzo rastuću zemlju sa nižim srednjim prihodima. Godišnje stope rasta su se kretale između 6% i 7%, a zemlja je postala ključno proizvodno središte, privlačeći multinacionalne kompanije koje traže alternativne lokacije umesto Kine.
Strane direktne investicije su takođe igrale ključnu ulogu u ekonomskom usponu Vijetnama, dok su reforme u poljoprivredi dodatno podstakle rast. Smanjenje siromaštva, poboljšanje životnog standarda i značajan porast realnog BDP-a po glavi stanovnika odražavaju uspehe ove tranzicije. Vijetnam je nastavio da ulaže u infrastrukturu, kao što su putevi, pruge i fabrike, što je postavilo čvrste osnove za dalji ekonomski razvoj.
U poslednjim godinama, Vijetnam je takođe usmerio pažnju na obnovljive izvore energije kako bi zadovoljio buduće energetske potrebe. Digitalizacija i inovacije postali su prioriteti, kako bi se osigurala ekonomska konkurentnost u globalnom okruženju.
Stručnjaci predviđaju da će globalni udeo Vijetnama u izvozu robe nastaviti da raste, posebno u svetlu bliske saradnje sa Kinom kroz program „Kina plus jedan“. Ova strategija može dodatno podstaći rast BDP-a, posebno u konkurenciji sa zemljama Jugoistočne Azije. Vijetnam se pojavio kao ključni pobednik u rekonstrukciji globalnog lanca snabdevanja, a podaci pokazuju da je povećao svoj udeo u uvozu elektronike iz SAD-a, nadmašujući mnoge druge partnere.
Trgovinski rat između Kine i SAD-a dodatno jača poziciju Vijetnama, a ako se tenzije nastave, očekuje se da će to dodatno stimulisati rast trgovine i priliv stranih direktnih investicija. Vijetnam ima atraktivno poslovno okruženje, sa konkurentnim troškovima rada i relativno fleksibilnim propisima o radu, što ga čini privlačnim za investitore.
Priča o razvoju Vijetnama je primer kako se zemlja može prilagoditi i inovirati, iskorišćavajući prilike za rast. Uspeh Vijetnama može poslužiti kao inspiracija drugim zemljama koje se suočavaju sa ekonomskim izazovima, nudeći model za transformaciju i razvoj u budućnosti.
