Novi Sad je nedavno bio domaćin značajnog događaja u svetu književnosti, s obzirom na završetak trogodišnjeg projekta objavljivanja sabranih književnoistorijskih i esejističkih dela jednog od najistaknutijih srpskih pisaca, Milorada Pavića. Kulturni centar Vojvodine „Miloš Crnjanski“ saopštio je da su objavljene knjige „Jezičko pamćenje i pesnički oblik“, „Istorija, stalež i stil“ i „Roman kao država i drugi ogledi“, čime je projekt uspešno okončan.
Ove knjige su veoma značajne jer se dela Milorada Pavića iz oblasti teorije i istorije književnosti nisu objavljivala proteklih 40 godina. S obzirom na to, ovo je prvi put da su sva ta dela sveobuhvatno objavljena, što predstavlja veliki korak napred u očuvanju i popularizaciji Pavićevog književnog nasleđa. Kulturni centar „Miloš Crnjanski“ je u saradnji sa Narodnom bibliotekom Srbije (NBS) realizovao ovaj ambiciozni projekt, koji obuhvata ukupno devet knjiga podeljenih u tri kola.
Prvo kolo sadrži „Istorija srpske književnosti baroknog doba“, „Istorija srpske književnosti klasicizma“ i „Istorija srpske književnosti predromantizma“, sve objavljene 2023. godine. U drugom kolu nalaze se „Vojislav Ilić, njegovo vreme i delo“, „Gavril Stefanović Venclović“ i „Vojislav Ilić i evropsko pesništvo“, a očekuje se da će biti objavljene 2024. godine. Treće kolo, koje je upravo završeno, čini „Jezičko pamćenje i pesnički oblik“, „Istorija, stalež i stil“ i „Roman kao država i drugi ogledi“, a očekuje se njihovo objavljivanje 2025. godine.
Ove knjige predstavljaju značajan doprinos ne samo srpskoj, već i evropskoj akademskoj zajednici. U saopštenju se ističe da dela Milorada Pavića imaju status obavezne literature, što ukazuje na njihovu važnost u proučavanju književnosti. Objavljivanje ovih radova omogućava i dublji uvid u stvaralaštvo jednog od najistaknutijih pisaca 20. i 21. veka.
Važno je napomenuti da objavljivanje „Književnoistorijskih i esejističkih dela Milorada Pavića“ nije obuhvatilo samo puko reizdanje starih tekstova. Priređivači su se potrudili da tekstove prilagode savremenim tekstološkim načelima, što uključuje i prateću naučnu literaturu, kao i bibliografsko-recepcijska izučavanja tih dela od njihovog prvog objavljivanja do danas. Ovaj pristup doprinosi kvaliteti i relevantnosti objavljenih dela.
Priređivač i urednik ovih dela je profesor emeritus Sava Damjanov, koji je bio dugogodišnji najbliži saradnik Milorada Pavića na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Njegovo iskustvo i poznavanje Pavićeve književnosti doprinose verodostojnosti i dubini priredbe ovih značajnih dela.
Kako bi se dodatno promovisala ova sabrana dela, planirano je da se na 68. Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga održi promocija „Književnoistorijskih i esejističkih dela Milorada Pavića“. Promocija će biti održana na štandu Narodne biblioteke Srbije 31. oktobra u 12 časova, što predstavlja priliku za sve ljubitelje književnosti da se upoznaju sa ovim važnim izdanjem.
Ovaj projekt ne samo da obeležava značajan trenutak u očuvanju Pavićevog nasleđa, već i otvara vrata za nova istraživanja i analize u oblasti književnosti. Dela koja su sada dostupna javnosti pružaju neprocenjiv uvid u složene teme i forme koje je Pavić istraživao tokom svoje karijere, a njihovo ponovno objavljivanje može poslužiti kao inspiracija novim generacijama pisaca i teoretičara književnosti.
Kao jedan od najvažnijih pisaca srpske književnosti, Milorad Pavić ostaje relevantan i dan-danas, a ova sabrana dela će doprineti očuvanju njegovog nasleđa i omogućiti da njegovo stvaralaštvo i dalje živi među čitaocima.
